परिचय

शेअर बाजारात गुंतवणूक करताना तुम्हाला वेगवेगळ्या प्रकारचे शेअर्स उपलब्ध असतात. प्रत्येक प्रकारचे शेअर्स विविध धोके आणि फायद्यांसह येतात. त्यापैकी काही प्रमुख प्रकार म्हणजे ब्लू चिप, ग्रोथ, आणि डिव्हिडेंड शेअर्स. या लेखात आपण या तिन्ही प्रकारांचे फायदे, जोखीम आणि त्यांच्या प्रमुख वैशिष्ट्यांविषयी जाणून घेऊ.

१. ब्लू चिप शेअर्स (Blue Chip Stocks)

ब्लू चिप शेअर्स म्हणजे काय?
ब्लू चिप शेअर्स हे त्या कंपन्यांचे शेअर्स आहेत, ज्या मोठ्या, स्थिर, आणि आर्थिक दृष्ट्या मजबूत आहेत. अशा कंपन्या सामान्यतः बाजारात बराच काळ प्रस्थापित असतात आणि त्या सातत्याने चांगली आर्थिक कामगिरी करतात. ब्लू चिप कंपन्या सहसा आर्थिक चढउतारांतही स्थिर राहतात, त्यामुळे या शेअर्समध्ये जोखीम कमी असते.

उदाहरण:
भारतामध्ये रिलायन्स इंडस्ट्रीज, TCS, इन्फोसिस आणि HDFC बँक यांसारख्या कंपन्यांचे शेअर्स ब्लू चिप शेअर्समध्ये मोडतात.

फायदे:

• सुरक्षित आणि स्थिर गुंतवणूक.
• दीर्घकालीन स्थिर नफा.
• अनेकदा डिव्हिडेंडही नियमित मिळतो.

जोखीम:
ब्लू चिप शेअर्समध्ये जोखीम कमी असली, तरी नफा दर तुलनेने कमी असतो, कारण त्यांच्या किंमती आधीच उच्च असतात.

२. ग्रोथ शेअर्स (Growth Stocks)

ग्रोथ शेअर्स म्हणजे काय?
ग्रोथ शेअर्स त्या कंपन्यांचे असतात, ज्या वेगाने वाढत आहेत आणि ज्यांची भविष्यकाळात नफा कमावण्याची क्षमता जास्त असते. या कंपन्या त्यांच्या मिळकतीचा जास्त भाग व्यवसायाच्या वाढीसाठी वापरतात आणि त्यामुळे डिव्हिडेंड कमी किंवा मुळीच देत नाहीत. त्यांचे उद्दिष्ट म्हणजे आपल्या किमती वाढवून गुंतवणूकदारांना कॅपिटल गेन (किंमत वाढल्यावर मिळणारा नफा) मिळवून देणे.

उदाहरण:
तंत्रज्ञान, बायोटेक्नॉलॉजी आणि इंटरनेट क्षेत्रातील स्टार्टअप्स यांचे शेअर्स ग्रोथ शेअर्स म्हणून ओळखले जातात, जसे की Tesla, Amazon किंवा भारतीय बाजारातील Zomato सारख्या कंपन्या.

फायदे:

• उच्च वाढीची क्षमता, म्हणून कॅपिटल गेनची शक्यता अधिक.
• नवशिक्या आणि वेगाने वाढणाऱ्या बाजारांसाठी अनुकूल.

जोखीम:
ग्रोथ शेअर्समध्ये जोखीम जास्त असते, कारण त्या कंपन्यांची कामगिरी अनिश्चित असू शकते आणि किंमत चढउतार जास्त असतो.

३. डिव्हिडेंड शेअर्स (Dividend Stocks)

डिव्हिडेंड शेअर्स म्हणजे काय?
डिव्हिडेंड शेअर्स त्या कंपन्यांचे असतात, ज्या नियमित डिव्हिडेंड देतात. या कंपन्यांचे व्यवसाय स्थिर असतो आणि त्यांना वार्षिक नफा उत्पन्न होत असतो, ज्याचा काही भाग गुंतवणूकदारांना डिव्हिडेंड स्वरूपात दिला जातो. या प्रकारचे शेअर्स कमी जोखमीचे आणि नियमित उत्पन्नाचे स्रोत असतात.

उदाहरण:
अनेक बँका, ऊर्जा क्षेत्रातील कंपन्या, आणि फायनान्स कंपन्या वारंवार डिव्हिडेंड देतात, जसे की NTPC, ONGC आणि ITC.

फायदे:

• नियमित उत्पन्न स्रोत.
• बाजारातील चढउतारातही कमी जोखीम.

जोखीम:
अशा कंपन्यांचे शेअर्स फारसे वेगाने वाढत नाहीत, त्यामुळे कॅपिटल गेन कमी असू शकतो.

निष्कर्ष

ब्लू चिप, ग्रोथ, आणि डिव्हिडेंड हे तिन्ही शेअर प्रकार गुंतवणूकदारांना विविध पर्याय देतात. ब्लू चिप शेअर्स स्थिरता देतात, ग्रोथ शेअर्स उच्च नफ्याची संधी देतात, आणि डिव्हिडेंड शेअर्स नियमित उत्पन्न देतात. या सर्वांमधील फरक समजून घेऊन गुंतवणूकदार त्यांना योग्य प्रकार निवडू शकतात.